خۆ شوشتن یەکێکە لەو کارانەی کە هەموومان ئەنجامی دەدەین بەڵام لە ڕاستیدا بیری لێ ناکەینەوە. ڕەنگە بەهۆی ئەو ڕاستییەوە بێت کە ئێمە گەورە بووین و دەزانین بەسوودە. بەڵام خۆ شوشتن زیاتر لە پێویست دەتوانێت زیانبەخشیش بێت. کەواتە، چەند زوو پێویستە خۆمان بشۆین؟ وەڵامی ئەم پرسیارە لە ڕاستیدا زۆر سادەیە: ئەوە بەندە بە خووەکانی پاکوخاوێنی کەسی خۆتەوە. ئەگەر مەیلی ئارەقەکردنت زۆرە یان بۆنی جەستەت هەیە، پێویستە زیاتر خۆت بشۆیت لە چاو کەسێک کە ئارەقە ناکات.
لێرەدا چەند ڕێنماییەکی گشتی دەخەینەڕوو کە یارمەتیت دەدەن بزانیت چەند زوو پێویستە خۆت بشۆیت:
ئەگەر شێوازێکی ژیانی چالاکت هەیە، پێویستە زیاتر خۆت بشۆیت لە چاو کەسێک کە دانیشتووە و هیچ ناکات. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە زیاتر ئارەقە دەکەیتەوە و پێویستە ئەو ئارەقە و بەکتریایانە بشۆیت کە دەبنە هۆی بۆنی جەستە.
ئەگەر پێستت چەورە، لەوانەیە پێویستت بە خۆشوشتن زۆرتر بێت لە کەسێک کە پێستی وشکە. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە ڕۆنەکە دەتوانێت پیسی و بەکتریا بخاتە تەڵەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی بڕاکاوت.
ئەگەر کارێکت هەیە کە پێویستە لە نزیکەوە لەگەڵ کەسانی تردا بیت، پێویستە زیاتر خۆت بشۆیت لە چاو کەسێک کە لە ماڵەوە کاردەکات. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە ئەگەری هەڵگرتنی میکرۆبی کەسانی تر زیاتر دەبێت.
ئەگەر لە کەشوهەوای گەرمدا دەژیت، پێویستە زیاتر خۆت بشۆیت لە چاو کەسێک کە لە کەشوهەوای فێنکتردا دەژی. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە ئارەقە و بەکتریا لە ژینگەیەکی گەرمدا دەتوانن خێراتر گەشە بکەن.
ئەگەر حاڵەتێکی پزیشکیت هەیە کە دەبێتە هۆی ئارەقکردنەوەت زیاتر لە ئاسایی، پێویستە زیاتر خۆت بشۆیت. ئەمەش لەبەرئەوەی ئارەقە پێستت دەخورێنێت و دەبێتە هۆی بۆنی جەستە. ئەگەر حاڵەتێکی پێستت هەیە وەک ئەکزیما، سەدەف، یان زیپکە، لەوانەیە پێویستت بە خۆشوشتنی زیاتر بێت بۆ لابردنی ماددە وروژێنەرەکان و بەکتریاکان. وە ئەگەر حاڵەتێکی پزیشکیت هەیە کە پێویستی بە پاککردنەوەی زۆر هەیە، وەک هەوکردن، پێویستە ڕێنماییەکانی پزیشکەکەت جێبەجێ بکەیت.
ئەگەر پێستت وشکە، لەوانەیە پێویستت پێ نەبێتئەوەندە زوو خۆت بشۆیت. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە خۆشوشتن لە ڕاستیدا دەتوانێت چەوری سروشتی لە پێستت بسوتێنێتەوە. ئەگەر پێستت هەستیارە، لەوانەیە بتەوێت کەمتر حەمام بگرێت.
وەک دەبینیت زۆر هۆکار هەیە کە کاریگەرییان لەسەر ئەوە هەیە کە چەند جارێک پێویستە خۆت بشۆیت. بەڵام ئەگەر بەگشتی تەندروست بیت و هیچ حاڵەتێکی پزیشکیت نییە کە ببێتە هۆی ئەوەی زیاتر لە ئاسایی ئارەق بکەیتەوە، ئەوا بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەتوانیت بە ڕۆژێک یان دوو ڕۆژ جارێک خۆت بشۆیت.
ئەگەر زیاتر لە پێویست خۆت بشۆیت چی ڕوودەدات؟
لێرەدا چەند ڕێگایەک دەخەینەڕوو کە زۆر خۆشوشتن گرتن زیانی هەیە:
- دەتوانێت ئەو چەوریە سروشتیانە لاببات کە پێستمان دەپارێزێت.
- دەتوانێت پێستمان وشک بکاتەوە، ئەمەش وا دەکات زیاتر تووشی خوران و هەوکردن بێت.
- دەتوانێت هاوسەنگی ناسکی میکرۆبەکان تێکبدات کە لەسەر پێستمان دەژین و دەبێتە هۆی هەوکردنی پێست.
- دەتوانێت ئاو و وزە بەفیڕۆ بدات، ئەمەش بۆ ژینگە خراپە.
ئەگەر بە پێی پێویست خۆت نەشۆیت، چی ڕوودەدات؟
ئەگەری تووشبوونت بە هەوکردنی پێست زیاترە. ئەمانە دەتوانن لە خورانی بچووکی پێستەوە دەست پێبکەن تا دەگاتە حاڵەتە جددیترەکانی وەک هەوکردنی سێلولیز، کە دەکاتە هەوکردنی پێست بەهۆی بەکتریا.
هەروەها مەترسی زیاترت لەسەرە بۆ رەشبوونی پێست. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ مانەوەی پێستی مردوو لەسەر پێستت بەو پێیەی خۆت باش ناشۆیت و لای نابەی.
وە لە کۆتاییدا، ڕەنگە زیاتر تووشی زیپکە بیت. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە پیسی و بەکتریا لەسەر پێستت کۆببنەوە و کونیلەکانت دابخەن و ببنە هۆی شکاندنی پێست. ئەمەش دەتوانێت خراپتر بێت بۆ حاڵەتەکانی وەک ئەکزیما یان سەدەف، یان ببێتە هۆی خورانی پێست.
خووی تەندروست لە کاتی خۆشوشتن
ئێستا، ئایا جەستەت پێویستی بەوەیە هەموو ڕۆژێک حەمام بگرێت یان ڕۆژێکی تر، بەپێی جەستەت، خووی تەندروست هەیە بۆ حەمام کە پێویستە پەیڕەوی لێبکەیت بۆ ئەوەی زۆرترین سوود لە خۆشوشتنەکەت وەربگریت. لێرەدا چەند ئامۆژگاریەک دەخەینەڕوو:
ئاوی نیمچە گەرم بەکاربهێنە. ئاوی زۆر گەرم دەتوانێت پێستت زەیتە سروشتییەکانی لێبسەنێتەوە، هەست بە وشکبوونەوە و خوران دەکات. بە پێچەوانەوە ئاوی زۆر سارد دەتوانێت هەست بە ناڕەحەتی بکەیت و ببێتە هۆی گرژبوونی ماسولکەکانت.
کاتی حەمامەکەت سنووردار بکە. ئێمە دەزانین هەستێکی خۆشە کە لە حەمامێکی درێژ و گەرمدا ئارام بیتەوە، بەڵام بۆ پێستت باش نییە. حەمام بۆ ماوەی زیاتر لە ١٥ خولەک دەبێتە هۆی ئەوەی پێستت زەیتە سروشتییەکانی لێبسەنێتەوە و هەست بە وشکبوونەوە و خوران دەکات. ئەگەر توانیت هەوڵبدە کاتی دوشەکەت بۆ ١٠-١٥ خولەک سنووردار بکەیت.
پاککەرەوەیەکی سووک بەکاربهێنە. پاککەرەوەیەکی نەرم و بێ بۆن هەڵبژێرە کە پێستت ئازار ناکات. دوور بکەوەرەوە لە بەکارهێنانی سابوون لەسەر دەموچاوت، چونکە دەتوانێت زەیتی سروشتی پێستت لێبسەنێتەوە.
پێستت لێبکەرەوە. بۆ ئەوەی پێستت بە نەرمی بشۆیت، جلشۆرێکی نەرم یان لوفە بەکاربهێنە. ئەمەش خانە مردووەکانی پێست لادەبات و یارمەتی باشترکردنی دەرکەوتنی گشتی پێستت دەدات.
قژت بپارێزە. شامپۆ و کۆندیشینەری پلغت بە شێوەیەکی ئاسایی بەکاربهێنە و زیادەرەوی مەکە. بەڵام دڵنیابە کە بە باشی بیشۆیت بۆ ئەوەی هەر پاشماوەیەکی سابوونت هەبێت. سابوون دەتوانێت قژت زەیتە سروشتییەکانی لێبسەنێتەوە و هەست بە وشکبوونەوە و تێکچوونی قژت بکات.
بە سەلامەتی بمێنەوە. دوور بکەوەرەوە لە خلیسکان لەناو دوشدا بە بەکارهێنانی ماتێک یان ماتێکی نەخلیسکێنە لەگەڵ کوپەکانی مژینی. وە هەمیشە پێش ئەوەی بچیتە ژوورەوە پلەی گەرمی ئاوەکە تاقی بکەرەوە.
ئاگاداری بەکارهێنانی ئاوەکەت بە و بەفیرۆی مەدە.
ئاگاداری دەوروبەرت بە. دڵنیابە هەر ئاوێک کە ڕژاوە دەستبەجێ پاکی دەکەیتەوە. وە هەمیشە ئاگاداربە لەکاتی بەکارهێنانی ئامێرە کارەباییەکان لە حەمامدا، وەکو ووشککەرەوەی قژ یان ئوتوی لوول بۆ پلچت.
بە جێبەجێکردنی ئەم ئامۆژگارییە سادانانە دەتوانیت کاتەکانی حەمامەکەت چێژبەخشتر و سوودبەخشتر بکەیت بۆ تەندروستی. بۆیە، جارێکی تر کە هەنگاو دەنێیتە ناو حەمامێ، ئەم خووە تەندروستانە لەبەرچاو بگرە!
سەرچاوەکان:
- Larson, E. (2001). Hygiene of the skin: When is clean too clean? Emerging infectious diseases. Retrieved August 2022, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2631732/
- Hot showers harmful to skin during winter. Baylor College of Medicine. (n.d.). Retrieved August 2022, from https://www.bcm.edu/news/hot-showers-harmful-to-skin-in-winter
- Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2021, October 27). Sweating and body odor. Mayo Clinic. Retrieved August 2022, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sweating-and-body-odor/symptoms-causes/syc-20353895
- Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2022, January 22). 5 tips for healthy, glowing skin. Mayo Clinic. Retrieved August 2022, from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/skin-care/art-20048237
- Robert H. Shmerling, M. D. (2021, August 16). Showering daily — is it necessary? Harvard Health. Retrieved August 2022, from https://www.health.harvard.edu/blog/showering-daily-is-it-necessary-2019062617193
- Acne: Who gets and causes. American Academy of Dermatology. (n.d.). Retrieved August 2022, from https://www.aad.org/public/diseases/acne/causes/acne-causes
- How to use baths to manage your eczema. National Eczema Association. (2022, March 14). Retrieved August 2022, from https://nationaleczema.org/eczema/treatment/bathing/
- Grice, E. A., & Segre, J. A. (2011, March 16). The skin microbiome. Nature News. Retrieved August 2022, from https://www.nature.com/articles/nrmicro2537
- Author: Barbara Barash. (2021, February 18). How often should you bathe? Ohio State Medical Center. Retrieved August 2022, from https://wexnermedical.osu.edu/blog/how-often-should-you-bathe#:~:text=If you stick with daily,good for the environment too.
- 8 ways to stop baths and showers from worsening your psoriasis. American Academy of Dermatology. (n.d.). Retrieved August 2022, from https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/skin-care/baths-showers
