برینی گەدە کێشەیەکی باوە کە بە ملیۆنان کەس لە جیهاندا تووشی دەبێت. ئەگەر برینی گەدەت هەبوو، لەوانەیە مەترسی تووشبوون بە خوێنبەربوون یان هەوکردن زیاتر بێت.
لە کاتێکدا هیچ ڕێگەیەکی گەرەنتیکراو نییە بۆ ڕێگریکردن لە برینی گەدە، بەڵام هەندێک هەنگاو هەیە کە دەتوانیت بیگریتەبەر بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانت. لەوانە:
- دوورکەوتنەوە لە بەرهەمەکانی تووتن
- خۆراکی تەندروست
- کەمکردنەوەی فشاری دەروونی
- دوورکەوتنەوە لە هەندێک دەرمان
- دوورکەوتنەوە لە خواردنەوە کحولیەکان
- ئەنجامدانی پشکنینی بەردەوام
بەرهەمەکانی تووتن هۆکارێکی سەرەکین بۆ تووشبوون بە برینی گەدە. ئەگەر جگەرە دەکێشیت، یان بەرهەمەکانی تری تووتن بەکاردەهێنیت، وازهێنان باشترین ڕێگایە بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکانت. ئەگەر ناتوانیت وازی لێبهێنیت، هەوڵبدە کەمتر جگەرە بکێشی.
هەروەها خواردنی خۆراکی تەندروست گرنگە بۆ خۆپاراستن لە برینی گەدە. ئەو خۆراکانەی کە بڕێکی زۆر ڕیشاڵی تێدایە وەک سەوزە و میوە، دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ کەمکردنەوەی مەترسیەکانت. هەروەها پێویستە دووربکەویتەوە لەو خواردنانەی کە ترشیان زۆرە، وەکو میوەی لیمۆ و تەماتە.
کەمکردنەوەی فشاری دەروونی یەکێکی ترە لە ڕێگا گرنگەکان بۆ ڕێگریکردن لە برینی گەدە. فشاری دەروونی دەتوانێت نیشانەکانی برینی گەدە خراپتر بکات و چاکبوونەوەی قورستر بکات. ئەگەر فشارێکی زۆرت لەسەرە، هەوڵبدە ڕێگایەک بدۆزیتەوە بۆ ئەوەی ئارام بیتەوە و ئاستی فشاری دەروونیت کەم بکەیتەوە.
هەروەها هەندێک دەرمان دەتوانن مەترسی تووشبوونت بە برینی گەدە زیاد بکەن. لەوانە زۆر بەکارهێنانی ئازارشکێنەکان (NASAIDs) وەک ئیبوپڕۆفین و ئەسپرین. ئەگەر ئەم دەرمانانەت خوارد، دڵنیابە کە ڕێنماییەکانی سەری بە وردی جێبەجێ بکەیت و ئەگەر برینی گەدەت هەیە، لەگەڵ دکتۆرەکەت قسەبکە بۆ چارەسەری تری کەمکردنەوەی ئازار.
دوورکەوتنەوە لە مەی: خواردنەوەی کحول دەبێتە هۆی زیان گەیاندن بە ناوپۆشی گەدە و دەبێتە هۆی دروستبوونی برینی گەدە.
لە کۆتاییدا گرنگە پشکنینی پزیشکی بەردەوام بکەیت ئەگەر برینی گەدەت هەبێت. ئەمەش دەتوانێت یارمەتی پزیشکەکەت بدات کە چاودێری بارودۆخەکەت بکات و دڵنیابێت لەوەی کە بە باشی چاک دەبێتەوە.
ئەگەر ئەم ڕێنماییانە جێبەجێ بکەیت، ئەوا یارمەتیدەر دەبێت بۆ کەمکردنەوەی مەترسی تووشبوونت بە برینی گەدە. بەڵام گرنگە لەبیرت بێت کە هیچ ڕێگەیەکی گەرەنتیکراو نییە بۆ ڕێگریکردن لەم حاڵەتە.
سەرچاوە
- Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). (2021, November 16). Peptic ulcers: Research summaries – Preventing peptic ulcers. InformedHealth.org – NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK310269/
- Fayyad, E. (2023, December 22). Peptic ulcers: symptoms, causes, treatment, and prevention. https://www.medcare.ae/en/health-library/peptic-ulcers-symptoms-causes-treatment-and-prevention.html
- Peptic ulcer – Symptoms and causes. (n.d.). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peptic-ulcer/symptoms-causes/syc-20354223
- Stomach ulcer. (2025, June 2). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22314-stomach-ulcer
پزیشکی پسپۆر لەم بابەتە بدۆزەوە:
