شەقیقە حاڵەتێکی دەمارییە و بە ملیۆنان کەس لە جیهاندا تووشی دەبن. تایبەتمەندە بە سەرئێشەی توند کە دەتوانێت لاوازکەر بێت و کاریگەری لەسەر ژیانی ڕۆژانە هەبێت. تێگەیشتن لە نیشانەکانی شەقیقە زۆر گرنگە بۆ دەستنیشانکردنی پێشوەختە و یارمەتیدانی نەخۆشەکە.
نیشانەکانی شەقیقە بریتییبە لە:
- سەرئێشەی تووند: یەکێک لە نیشانە باوەکانی شەقیقە بریتییە لە سەرئێشەک کە وەکو دڵ لێدەدات.. ئەم سەرئێشەیە زیاتر لە لایەکی سەر ڕوودەدات و دەتوانێت لە هەر شوێنێک لە چەند کاتژمێرێکەوە تا چەند ڕۆژێک بەردەوام بێت. زۆرجار ئازارەکە توند دەبێت و لەگەڵ چالاکیی جەستەیی خراپتر دەبێت.
- هەستیاری بە ڕووناکی و دەنگ: زۆرجار تووشبووانی شەقیقە لە کاتی ئەڵقەیەکدا هەستیاری بەرز بۆ ڕووناکی و دەنگیان هەیە. بەرکەوتن بە گڵۆپی گەش یان دەنگی بەرز دەبێتە هۆی توندترکردنی سەرئێشە و ناڕەحەتی لێدەکەوێتەوە. زۆرێک لە تاکەکان لە کاتی هێرشی شەقیقەدا لە ژوورە تاریک و بێدەنگەکاندا ئاسوودەیی دەبینن.
3. سکچوون و ڕشانەوە: سکچوون و ڕشانەوە نیشانە باوەکانن کە لەگەڵ شەقیقەدا دەبن. ئەم نیشانانەی گەدە و ڕیخۆڵە دەتوانن تەواو دڵتەنگکەر بن و لەوانەیە ئەو ناڕەحەتییە گشتییە خراپتر بکەن کە لە کاتی ئەڵقەیەکدا ئەزموون دەکرێت. هەروەها هەندێک کەس لە کاتی هێرشی شەقیقەدا تووشی لەدەستدانی ئارەزووی خواردن دەبن.
4. ئاورا: ئاورا بریتیە لە تێکچوونی هەستیاری کە پێش هێرشی شەقیقە یان لەگەڵی دەبێت لە هەندێک کەسدا. بە شێوەیەکی گشتی گۆڕانکارییەکانی بینین لەخۆدەگرێت، وەک بینینی گڵۆپی هەڵدەچن، خاڵی کوێر لە بینین، یان هێڵی زیگزاگ. نیشانەکانی تری ئاورا لەوانەیە بریتی بن لە زەقبوونەوە یان بێهێزی لە دەم و چاو یان دەستەکان، کێشەی قسەکردن، یان سەرلێشێواوی.
- ماندوێتی و بێهێزی: هێرشی شەقیقە دەبێتە هۆی ئەوەی تاکەکان هەست بە ماندووبوون بکەن و وزەیان کەم دەبێتەوە. تەنانەت دوای کەمبوونەوەی سەرئێشە، ڕەنگە ماندوێتی و بێهێزی درێژە بکێشێت، ئەمەش وا دەکات دەستپێکردنەوەی چالاکییە ئاساییەکان قورس بێت. زۆر گرنگە لەم ماوەیەدا کات بە خۆت بدەیت بۆ پشوودان و چاکبوونەوە.
- سەرگێژخواردن: هەندێک لە تووشبووانی شەقیقە لە کاتی ئەڵقەیەکدا تووشی سەرگێژخواردن دەبن. ئەم هەستەی خولانەوەی یان هەستکردن بە ناهاوسەنگی دەتوانێت تەواو دڵتەنگکەر بێت و ڕەنگە زیاتر بەشداربێت لە هەستکردن بە سکچوون و سەرلێشێواوی.
7. تێکچوونی مەعریفی: زۆرجار لەکاتی هێرشی شەقیقەدا، کێشەی تەرکیزکردن و کێشەی بیرەوەری و تێکچوونی بیرکردنەوە ڕاپۆرت دەکرێت. ئەم نیشانە مەعریفیانە کە هەندێک جار بە “تەمی مێشک” ناودەبرێن، دەتوانن کاریگەرییان لەسەر کارکردنی ڕۆژانە هەبێت و تەنانەت دوای کەمبوونەوەی سەرئێشەش ڕەنگە بەردەوام بن.
ئێستا کە بەدواداچوونمان بۆ نیشانە جیاوازەکانی شەقیقە کردووە، گرنگە باس لە داوای ڕزگاربوون بکەین. ئەگەر گومانت هەیە کە ڕەنگە تووشی شەقیقە بیت، زۆر گرنگە ڕاوێژ لەگەڵ پسپۆڕێکی چاوەدێری تەندروستی بکەیت بۆ دەستنیشانکردنی ورد و پلانی چارەسەری گونجاو. لەوانەیە پێشنیاری گۆڕینی شێوازی ژیان بکەن، وەک تەکنیکەکانی بەڕێوەبردنی فشار، وەرزشکردنی بەردەوام و پاراستنی خشتەی خەوێکی بەردەوام. هەروەها ڕەنگە دەرمانەکان بنووسرێن بۆ یارمەتیدان لە بەڕێوەبردنی نیشانەکان و ڕێگریکردن لە هێرشەکانی داهاتوو.
لە کۆتاییدا، ناسینی نیشانەکانی شەقیقە و گرتنەبەری هەنگاوەکان بۆ بەڕێوەبردنیان زۆر گرنگە بۆ باشترکردنی کوالیتی ژیانی ئەو کەسانەی کە تووشی ئەم حاڵەتە بوون. بە تێگەیشتن لە نیشانەکان و داوای چارەسەری گونجاو، تاکەکان دەتوانن ئاسوودەیی بدۆزنەوە و کۆنترۆڵی ژیانیان بکەنەوە. ئەگەر تۆ یان کەسێک کە دەیناسیت تووشی هەریەکێک لەو نیشانانە بوو کە لەم بابەتەدا باسکراون، زۆر گرنگە ڕاوێژ لەگەڵ پسپۆڕێکی چاودێری تەندروستی بکەیت بۆ هەڵسەنگاندن و ڕێنمایی دروست. لەبیرت بێت، تۆ تەنیا نیت، یارمەتیش هەیە بۆ بەڕێوەبردنی شەقیقە.
سەرچاوەکان:
- Migraine – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (n.d.). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/diagnosis-treatment/drc-20360207
- Migraine headaches. (2025, February 7). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5005-migraine-headaches
- Migraine. (n.d.). National Institute of Neurological Disorders and Stroke. https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/migraine
- Website, N. (2024a, August 28). Migraine. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/migraine/